Phan Nhật Nam – Thơ Haiku Người Nhật/Tấm lòng Nam Nhân

Thơ Haiku Người Nhật/Tấm lòng Nam Nhân

Đại Sư Basho (1644-1694) chuyển những Công Án Thiền nên thành Thơ Haiku theo “cấu trúc 5-7-5”, trình bày những hình ảnh, sự vật, việc không liền lạc gì với nhau (theo nhận định thông thường). Tuy nhiên, mỗi người đọc cứ thong dong tham dự tùy theo ”tâm lượng” của mình. Từ thân, ý, tình đơn giản của bản thân, Haiku cũng tương tự như “Đêm qua ra đứng bờ ao..” của người Việt. Chỉ khác Haiku có 17 chữ chia làm ba giòng: 5-7-5 – Khác với Lục/Bát của người Việt-14 chữ viết thành hai giòng 6-8. Tại sao Lục/Bát/Người Việt 14 CHỮ chia thành HAI giòng, và Haiku Người Nhật/17 CHỮ chia thành BA giòng thì chỉ do “thuận duyên” mà thành, mỗi Dân Tộc có Tính và Hạnh khác nhau. Chẳng nên thắc mắc. Người viết trong cảnh hỗn loạn hiện tại, không thể làm gì hơn là làm Haiku/Lục-Bát. Làm chơi cho vui kiểu như Bùi Giáng trước kia. Cũng nên chân thực nói thêm, những chữ, lời đơn giản từ Haiku là viết cho hết thảy chúng ta trong đời sống bình thường, chứ không gì sâu xa, bí hiểm. 

1-Vốc tuyết nhỏ mái hiên

    Êm êm rơi lặng thinh trắng xóa

    Hòa tan thành âm điệu

   (Issa,1763-1827)           

    Hàng hiên nắm tuyết rơi im

    Lắng nghe âm sắc lặng thinh tuyệt mù

 2-Mặc lên tấm áo mới

     Ồ lạ lẫm khác biệt làm sao

     Cứ như một ai đó

     (Basho, 1644-1694)

     Xỏ tay áo mới lần đầu

     Thấy ra như thể một người nơi đâu?

3- Gió đầu năm thổi tới  

    Ngọn lửa đèn dầu nơi phòng tắm

    Chập chờn leo lét soi

    (Oemaru, 1720-1805)

    Đầu năm gió lạnh thổi dồn

    Đèn dầu phòng tắm chập chờn lặng im

4- Chào em, chim sẻ nhỏ

    Trên hàng hiên sạch đẹp nhà tôi

    Dấu chân in lấm chấm

    (Shiki, 1866-1902)

    41/ Chào em chim sẻ mến thương

          Dấu chân để lại nhẹ như sương mờ  

    42/Sẻ ơi để lại hiên nhà

         Chân em in dấu mù sa nhạt nhòa

5-Thương người nữ không con

     Dịu dàng thay bàn tay chạm tới

     Búp bê bày bán son.

     (Ransetu, 1654-1707)

     Thương thay người nữ không con

     Ngón tay khẻ chạm dạng hình búp-bê   

6- Đá băng và giòng nước

    Khác nhau từ bao lâu thuở trước

    Cùng rơi giọt vô âm

    (Teishitsu, 1610-1673)

     Đá băng kia với giòng nầy

     Cùng nhau rơi lặng giọt thầm vô thanh 

7- Dẫu lũ to, mưa lớn

    Tẩy xóa thế nào Phú Sĩ Sơn

    Xuống bùn hồ nhỏ hẹp

    (Buson 1715-1783)

    Lũ to, mưa lớn thế nào

    Làm sao tẩy xóa cao vời Đại Sơn

8- Đầu năm được giấc mơ

    Giữ kín như một điều cẩn mật

    Cười thầm riêng một mình

    (Sho-U, (?) )

    Đầu năm nằm thấy giấc mơ

   Cười thầm giữ chặt một điều riêng tư     

9- Bầy ngỗng hoang trở về

    Cớ sao gào tiếng kêu ầm ĩ

    Vang động vỡ đêm trường

    (Roka, 1672-1703)

    Ngỗng hoang ngờm ngợp bay về

    Tiếng kêu vang động đêm trường âm u  

10- Rơi tuột xuống đất đen

      Cánh diều sau nhiều lần tung gió

      Hẳn diều chẳng còn hồn

      (Kubonta, 1889-1963)

      Hỡi ơi rơi xuống đất đen

      Cánh diều còn giữ linh hồn được chăng  

Cali, 6 Tháng 6, 2022

Giữa ầm ĩ biến động chung quanh

Phan Nhật Nam